جار ئەم لاپەڕە بینراوە

الثلاثاء، 27 مايو 2008

تۆماری جینۆسایدی گەلی کورد/ فوئاد

تۆماری جینۆسایدی گه‌لی کورد به‌ده‌ستی سوپای رژێمی به‌عس
بۆردومان : 1974
( 24/4/1974 ) بۆردومانکردنی شاری قه‌ڵادزێ له‌لایه‌ن فرۆکه‌ جه‌نگییه‌کانی سوپای عێراقه‌وه‌ .
( 24/4/1974 ) خاپورکردنی زانکۆی سلێمانی له‌ قه‌ڵادزێ ، به‌ بۆردومانی فرۆکه‌ جه‌نگییه‌کان .
( 26/4/1974 ) بۆردومانکردنی شاری هه‌ڵه‌بجه‌ .
کیمیاباران : 1987
( 15/4/1987 ) کیمیابارانکردنی گونده‌کانی هه‌ڵه‌دن ، به‌رگه‌ڵو ، کانی توو ، ئاوه‌ژێ ، سیروان ، نوڵچکه‌ ، چنارنه‌ .
( 16/4/1987 ) کیمیابارانکردنی گوندی شێخ وه‌سانان .
( 17/4/1987 ) کیمیابارانکردنی گونده‌کانی قزله‌ر ، سنگر ، مێوڵاکه .
( 19 - 20 /4/1987 ) کیمیابارانکردنی گونده‌کانی دۆڵی بالیسان .
( 21/4/1987 ) کیمیابارانکردنی ناوچه‌ی قه‌ره‌داغ .
( 1/5/1987 )کیمیابارانکردنی گوندی زێوێ و ناوچه‌ی دهۆک .
( 23/5/1987 ) کیمیابارانکردنی گونده‌کانی تۆمار قه‌مه‌ر ، گورگان .
( 27/5/1987 ) کیمیابارانکردنی گونده‌کانی مه‌له‌کان ، گۆڕه‌شێر ، که‌ندۆڵ ، به‌ردۆک ، بڵی ، ناڵی ، تاهێ .
( 27/5/1987 ) کیمیابارانکردنی گونده‌کانی نازه‌نین و بالیسان .
( 28/6/1987 ) بۆردومانی شاری سه‌رده‌شتی رۆژهه‌ڵاتی کوردستان به‌ بۆمبی ژه‌هراوی ، که‌ بووه‌ هۆی کوشتنی ( 132 ) و برینداربوونی ( 5000 ) که‌س .
کیمیاباران : 1988
( 25 - 26 - 28 /2/1988 ) کیمیابارانکردنی گونده‌کانی ( سه‌رگه‌ڵو ، یاخسه‌مه‌ر ، هه‌ڵه‌دن ، گوێزیله‌ ، دۆڵی جافایه‌تی ) .
( 16/3/1988 ) کیمیابارانکردنی شاری ( هه‌ڵه‌بجه‌ ) که‌ بووه‌ هۆی کوشتنی زیاتر له‌ ( 5000 ) و برینداربوونی زیاتر له‌ ( 10000 ) که‌س .
( 18/3/1988 ) کیمیابارانکردنی گوندی ( عه‌نه‌ب ) و ده‌وروبه‌ری شاری ( هه‌ڵه‌بجه‌ ) .
( 22 - 23 /3 1988 ) کیمیابارانکردنی ناوچه‌ی ( شاناخسێ ) و گونده‌کانی ( سێوسێنان ، دوکان ، به‌له‌کجار ، جافه‌ران ، ولیان ) له‌ ناوچه‌ی قه‌ره‌داغ .
( 3/5/1988 ) کیمیابارانکردنی گونده‌کانی ( گۆپته‌په‌ ، عه‌سکه‌ر ، مایله‌ ، سه‌رچما ، شێخان ، که‌ڵه‌شێره‌ ، چه‌می ڕێزان ، قۆجه‌بڵاخ ، زه‌رزێ ) .
( 25 - 29 /8/1988 ) کیمیابارانکردنی ناوچه‌ی بادینان ( گه‌لی بازێ ) له‌لایه‌ن ( 12 ) دوانزه‌ فڕۆکه‌ی رژێمی عێراقه‌وه‌و ، کوشتنی ( 2980 ) دوو هه‌زارو نۆ سه‌دو هه‌شتا که‌س ، که‌ زۆربه‌یان ژن و منداڵ بوون .
پڕۆسه‌ی ئه‌نفال :
ئه‌نفال پڕۆسه‌یه‌کی به‌رنامه‌داڕێژراوی پاکتاوی ره‌گه‌زی و کوشتنی به‌کۆمه‌ڵ و سڕینه‌وه‌ی کولتوری و نه‌هێشتنی ناسنامه‌ی نه‌ته‌وایه‌تی گه‌لی کورد بوو ، که‌ له‌ سه‌ره‌تای هه‌شتاکانی سه‌ده‌ی رابردوو به‌کۆمه‌ڵکوژیی کورده‌ فه‌یلییه‌کان ده‌ستیپێکردو دواتر له‌ 1988 دا به‌ چه‌ند قۆناغێک کۆتاییهات ، که‌له‌لایه‌ن رژێمی به‌عسی فه‌رمانڕه‌وای ده‌وڵه‌تی عێراق به‌رامبه‌ر به‌گه‌لێکی چوارچێوه‌ی ده‌وڵه‌ته‌که‌ی خۆی ئه‌نجامیدا ، له‌ ئه‌نجامی ئه‌و تاوانه‌دا ژماره‌یه‌کی زۆر هاوڵاتی بێتاوان بوونه‌ قوربانی و بێسه‌روشوێنکران، پاش دادگاییکردنی به‌شێک له‌ تاوانبارانی سه‌ره‌کی پڕۆسه‌کانی ئه‌نفال ، دادگای باڵای تاوانه‌کانی عێراقی له‌ رۆژی ( 24/6/ 2007 ) دا ئه‌م تاوانه‌ی به‌ جینۆساید ناساند .
مێژووی کۆمه‌ڵکوژیی گه‌لی کورد :
( 4/9/1980 ) کۆمه‌ڵکوژیی کورده‌ فه‌یلییه‌کان ( 10000 ) قوربانی .
( 31/7/1983 ) کۆمه‌ڵکوژیی بارزانییه‌کان ( 8000 ) قوربانی .
ئه‌نفالی 1988 که‌ به‌ هه‌شت قۆناغ ئه‌نجامدرا ( 182000 ) قوربانی .
( 21/2/1988 - 18/3/1988 ) ئه‌نفالی یه‌ک ( دۆڵی جافایه‌تی و مه‌رگه‌ ) .
( 22/3/1988 - 1/4/1988 ) ئه‌نفالی دوو ( ناوچه‌ی قه‌ره‌داغ ) .
( 31/3/1988 - 18/4/1988 ) ئه‌نفالی سێ ( ناوچه‌ی گه‌رمیان ) .
( 20/4/1988 - 5/5/1988 ) ئه‌نفالی چوار ( سنووری عه‌سکه‌ر ، گۆپته‌په‌ ، شوان ، قه‌ڵاسێوکه‌ ، ده‌شتی کۆیه‌ ) .
(24/5/1988 - 31/8/1988 ) ئه‌نفالی پێنج ، ئه‌نفالی شه‌ش ، ئه‌نفالی حه‌وت ( ناوچه‌کانی شه‌قڵاوه‌و ره‌واندوز )
( 25/8/1988 - 6/9/1988 ) ئه‌نفالی هه‌شت ( ده‌ڤه‌ری بادینان )
راگواستن :
( 10/7/1963 ) ده‌ربه‌ده‌رکردنی ( 40000 ) چل هه‌زار کوردی ده‌وروبه‌ری شاری که‌رکوک .
( 11/6/1963 - 23/7 1963 ) وێرانکردنی ( 875 ) هه‌شت سه‌دو حه‌فتاو پێنج گوند .
ساڵی 1971 - 1972 زیاتر له‌ ( 40000 ) چل هه‌زار کوردی فه‌یلی ناسنامه‌ی هاووڵاتیبوونی عێراقییان لێسه‌ندرایه‌وه‌و ره‌وانه‌ی سنووره‌کانی وڵاتی ئێران کران .
ئه‌م ژماره‌یه‌ی کورده‌ ده‌رکراوه‌کان تا کۆتایی ساڵی 1980 گه‌یشته‌ نزیکه‌ی ( 215000 ) دووسه‌دو پانزه‌ هه‌زار که‌س . به‌پێی ئاماره‌کانی خاچی سوورو مانگی سووری نێوده‌وڵه‌تی به‌ ( 400000 ) چوارسه‌د هه‌زار هاووڵاتی مه‌زه‌نده‌ ده‌کرێت .
ساڵی ( 1975 ) زیاتر له‌ ( 200000 ) دووسه‌د هه‌زار کورد له‌ کوردستانه‌وه‌ به‌ره‌و ناوچه‌کانی باشووری عێراق راگوێزران . له‌ مانگی نۆڤه‌مبه‌ری ساڵی 1975 کۆمه‌ڵه‌ی پشتگیریکردنی گه‌لانی چه‌وساوه‌ له‌ ئه‌ڵمانیا - گویتنگن ، له‌گه‌ڵ کۆمه‌ڵه‌ی مافی مرۆڤ له‌ هۆڵه‌ندا ، رایانگه‌یاند : ژماره‌ی راگوێزراوان گه‌یشتووه‌ته‌ 200000 دووسه‌د هه‌زار که‌س و 116 سه‌دوشانزه‌ گوند وێرانکراون ، 25000 بیست و پێنج هه‌زار کوردی ئێزیدیش له‌ سنجار راگوێزراون .
ئه‌م شاڵاوی راگواستنه‌ به‌رده‌وام ده‌بێت به‌جۆرێک تا سه‌ره‌تای ساڵی 1979 ژماره‌ی کورده‌ راگوێزراوه‌کان ده‌گاته‌ ( 700000 ) حه‌وتسه‌د هه‌زار که‌س ، که‌ له‌ ( 1222 ) هه‌زارو دووسه‌دو بیست و دوو گونددا شاڵاوه‌که‌ ئه‌نجام درا .
کوشتن :
( 1961 - 1962 ) کوشتنی ( 3000 ) سێ هه‌زار خه‌ڵکی سیڤیل و وێرانکردنی ( 150 ) سه‌دوپه‌نجا گوند .
( 11/6/1963 ) له‌ ماوه‌ی مانگێکدا ، کوشتنی ( 2000 ) دوو هه‌زار که‌س و سووتاندنی ( 200 ) دووسه‌د گوند .
( 9/6/1963 ) قه‌ده‌غه‌کردنی هاتووچۆو گولله‌بارانکردنی ( 83 ) هه‌شتاوسێ که‌س له‌ خه‌ڵکی شاری سلێمانی .
( 9/6/1963 ) ده‌ستبه‌سه‌رکردنی ( 5000 ) پێنج هه‌زار که‌س له‌ شاری سلێمانی و کوشتنی ( 276 ) دووسه‌دو حه‌فتاوشه‌ش که‌س له‌ رۆژانی دواتردا .
( 9/6/1963 ) گولله‌بارانکردنی ( 20 ) بیست که‌س پاش به‌ستنه‌وه‌یان به‌ دارتێلی سه‌رشه‌قامه‌کانه‌وه‌ له‌ شاری کۆیه‌ .
مانگی ئابی ( 1969 ) هێرشی سوپای عێراق بۆ سه‌ر هه‌ردوو گوندی ( ده‌کا ) و ( خورت ) له‌ ناوچه‌ی ئاکرێ و ، بووه‌ هۆی سووتاندنی هه‌ردوو گونده‌که‌و ئاگرتێبه‌ردانی ( 67 ) شه‌ست و حه‌وت ژن و منداڵ که‌ له‌ ئه‌شکه‌وتێکی نزیک گونده‌کان خۆیان حه‌شاردابوو .
( 16/9/1969 ) هێرشی سوپای عێراق بۆ سه‌ر گوندی ( صوریا ) له‌ سێگۆشه‌ی سنووریی ( تورکیا - عێراق - سوریا ) و گولله‌بارانکردنی (60 ) شه‌ست که‌س له‌ دانیشتوانی گونده‌که‌ .
( 9/6/1984 ) بۆردومانی ئۆردوگای په‌ناهه‌نده‌کانی ( زێوه‌ ) له‌ رؤژهه‌ڵاتی کوردستان ، ( 42 ) چل و دوو که‌س کوژراو ( 230 ) دووسه‌دوسیی که‌س بریندار بوو .
( 1/7/1984 ) بۆردومانی ئۆردوگای په‌ناهه‌نده‌کانی ( زێوه‌ ) له‌ رۆژهه‌ڵاتی کوردستان ، ( 2 ) دوو که‌س کوژراو ( 14 ) که‌س بریندار بوو .
( ئه‌یلول - تشرینی یه‌که‌می ) 1985 له‌سێداره‌دانی ( 300 ) مێردمنداڵ که‌ ته‌مه‌نیان له‌ نێوان ( 17 - 23 ) ساڵیدا بوو له‌شاری سلێمانی . له‌ ( 14/5/1990 ) ده‌زگاکانی رژێم له‌ شاری سلێمانی وه‌فاتنامه‌ی ( 150 ) سه‌دوپه‌نجا که‌سی له‌سێداره‌دراویان به‌ خاوه‌نه‌کانیان دایه‌وه‌ .

ليست هناك تعليقات: